W większości domów można znaleźć co najmniej jedno urządzenie, które nie jest zasilane sieciowo, tylko bateriami. Za sprawą takiego rozwiązania można ograniczyć zużycie energii elektrycznej i obniżyć rachunki. Jednak warto pamiętać o tym, że używanie tego typu sprzętów ma także swoje wady. Baterie, w szczególności te jednorazowe, mają negatywny wpływ na środowisko naturalne.
Szkodliwe substancje znajdujące się w bateriach
Używając baterii, często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że w ich składzie znajdują się szkodliwe substancje. Należą do nich:
♦ kadm – jest bardzo toksyczny i jeśli przedostanie się do organizmu, będzie magazynowany w najważniejszych organach (wątrobie, płucach, nerkach i trzustce). Kadm wywołuje anemię oraz nadciśnienie, może też prowadzić do zaburzenia funkcji rozrodczych i rozwoju nowotworów;
♦ ołów – ma silne właściwości kancerogenne, mutagenne oraz neurotoksyczne. Łączy się on z białkami osocza we krwi, ponadto odkłada się w kościach i tkankach miękkich. Ołów ma negatywny wpływ nie tylko na ludzi, ale wszystkie organizmy żywe;
♦ rtęć – jest silnie trująca, prowadzi do uszkodzeń nerek, kości oraz ośrodkowego układu nerwowego. Ponadto rtęć przyczynia się do osłabienia słuchu i wzroku, wywołuje bezsenność, zmęczenie, a nawet stany depresyjne;
♦ lit – wywołuje uszkodzenie skóry i różnych układów (m.in. pokarmowego i sercowo-naczyniowego), może prowadzić też do obrzęku płuc;
♦ nikiel – prowadzi do reakcji alergicznych, uszkadza błony śluzowe i przyczynia się do rozwoju nowotworowych komórek;
♦ cynk – wywołuje zaburzenia pracy różnych organów, w szczególności wątroby i nerek.
W bateriach jest wiele metali ciężkich, które są dla nas niebezpieczne, dlatego bardzo ważne jest odpowiednie obchodzenie się z nimi, kiedy już się zużyją. Szacuje się, że w jednej tonie zużytych ogniw znajduje się nawet 0,5 kg kadmu, 3 kg rtęci, nawet 160 kg cynku oraz kilka kilogramów litu i niklu (średnio 0,4% całości). Mieszkańcy Polski rocznie zużywają niemal 300 milionów jednorazowych baterii.
Baterie a zanieczyszczenie środowiska
Zużyte baterie to odpady niebezpieczne, których nie należy wyrzucać do kontenera razem z innymi wytworzonymi przez nas śmieciami. Takie postępowanie przyczynia się do zanieczyszczenia środowiska naturalnego, a zwłaszcza:
♦ wody – substancje chemiczne, które znajdują się w bateriach, często przedostają się do wód gruntowych i mają negatywny wpływ na ekosystem jezior, strumieni oraz rzek. Zagrożone są nie tylko rośliny i zwierzęta, ale także ludzie pijący taką skażoną wodę i jedzący wyłowione z niej ryby;
♦ powietrza – kiedy zużyte baterie rozkładają się na wysypisku, ulegają reakcji fotochemicznej, co przyczynia się do emisji gazów cieplarnianych (prowadzących do zmian klimatu);
♦ gleby – jak zostało wspomniane, wyrzucane na śmietnik baterie najczęściej trafiają na wysypisko. Niektóre toksyczne substancje są wchłaniane przez glebę, co przyczynia się do jej zanieczyszczenia.
Gdzie należy wyrzucać zużyte baterie?
Zużyte, niepotrzebne już baterie należy oddzielać od pozostałych odpadów i przekazywać je do wyznaczonych punktów selektywnej zbiórki. Specjalne pojemniki coraz częściej umieszczane są np. w hipermarketach czy drogeriach, szkołach, urzędach a niekiedy nawet przy osiedlowych śmietnikach. Baterie możemy bezpiecznie składować w pudełku czy reklamówce i wynieść dopiero wtedy, gdy będzie ich dużo. Z pojemnika trafiają one do recyklingu, ewentualnie są unieszkodliwiane i właściwie składowane. Baterie poddawane są różnym procesom, dzięki którym pozyskuje się materiały nadające się do ponownego wykorzystania. Najbardziej popularne metody recyklingu to: mechaniczna, termiczna oraz hydrometalurgiczna. Według obowiązujących w Polsce przepisów w każdej gminie musi znajdować się Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), gdzie mieszkańcy mogą zostawiać niepotrzebne baterie. Z tego względu nie powinniśmy mieć problemu ze znalezieniem miejsca, gdzie możemy przekazać zużyte ogniwa.
Zbierając baterie i oddając je w odpowiednie miejsce, dbamy o swoje zdrowie, ograniczamy ilość szkodliwych odpadów, a ponadto chronimy środowisko naturalne i to nie tylko dla siebie, ale również dla kolejnych pokoleń.
Jak zmniejszyć zużycie baterii?
Całkowite zrezygnowanie z używania sprzętów zasilanych bateriami jest prawdopodobnie niemożliwe, ale nie oznacza to, że musimy przyczyniać się do niszczenia środowiska. Możemy zrezygnować z ogniw jednorazowego użytku i zastąpić je akumulatorami, które są przystosowane do wielokrotnego ładowania. Zanim je wyrzucimy, minie wiele miesięcy, a niekiedy nawet lat i choć początkowo koszt ich zakupu wydaje się duży, to jest to bardziej ekonomiczne rozwiązanie. Za sprawą ładowarki do akumulatorów ogniwa będą znów nadawały się do użytku. Robiąc zakupy, warto też dobrze przemyśleć, czy rzeczywiście potrzebny jest nam produkt zasilany bateriami, dotyczy to w szczególności dziecięcych zabawek. Możemy też używać przedmiotów wykorzystujących odnawialne źródła energii, takich jak dynamo lampki rowerowej czy kalkulator z panelem słonecznym.